KOMBATANCI I OSOBY REPRESJONOWANE

Sprawy kombatantów reguluje ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 7 (3) ust. 1 tej ustawy do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiaty należy :

• realizacja dla kombatantów i osób represjonowanych zadań w zakresie opieki zdrowotnej i usług opiekuńczych,
• organizacja na terenie powiatu obchodów rocznic w celu upamiętnienia walki o niepodległość Polski oraz uczczenia pamięci ofiar wojny i okresu powojennego,
• świadczenia  pomocy  w  przygotowywaniu udokumentowanych wniosków o przyznanie w drodze wyjątku emerytur i rent,
• analiza sytuacji życiowej  kombatantów i osób represjonowanych oraz podejmowanie w tym zakresie stosownych inicjatyw.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. z 1996 r. Nr 87, poz. 395 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 15 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 73, poz. 678).

Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych

Został utworzony w 1991 roku na podstawie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Jego najważniejszymi zadaniami są:

• zapewnianie kombatantom i osobom represjonowanym należnego szacunku i honoru oraz pomocy i szczególnej opieki ,
• przyznawanie uprawnień ustawowych ,
• upowszechnianie tradycji walk o suwerenność i niepodległość Polski.

Na stronach Urzędu znajdą Państwo m.in. informacje na temat uprawnień, z jakich korzystają kombatanci oraz osoby represjonowane. Wyjaśnione są procedury ubiegania o świadczenia lub dotacje oraz udzielane są wskazówki, jak skompletować niezbędne dokumenty. Zamieszczone są również wzory formularzy i teksty przydatnych aktów prawnych.

Adres Urzędu
Urząd do Spraw Kombatantów
i Osób Represjonowanych
ul. Wspólna 2/4
00-926 Warszawa
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

http://www.udskior.gov.pl/index.php

Punkt Informacyjny:
pokój 0016,
poniedziałek 8.15-13.00, 13.30-18.00 , wtorek - piątek 8.15-13.00, 13.30-16.15
tel. (0-22) - 661-81-29;  661-87-40

Pomoc socjalna i dotacje

Kombatanci oraz inne osoby uprawnione, jak również wdowy i wdowcy pozostali po tych osobach znajdujący się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej, mogą ubiegać się o przyznanie jednorazowej pomocy ze środków Państwowego Funduszu Kombatantów.

Osoba potrzebująca pomocy może zwrócić się o nią osobiście lub też za pośrednictwem ośrodka pomocy społecznej lub stowarzyszenia kombatanckiego.

Wniosek o pomoc finansową powinien zawierać:

• prośbę kombatanta lub innej osoby uprawnionej o udzielenie pomocy (w przypadku zwracania się o tę pomoc za pośrednictwem stowarzyszenia niezbędna jest pisemna zgoda kombatanta na występowanie stowarzyszenia w jego imieniu);
• kserokopię zaświadczenia o uprawnieniach kombatanckich lub o uprawnieniach wdowy lub wdowca po kombatancie;
• aktualny odcinek renty lub emerytury kombatanta i współmałżonka;
• dokumenty dające podstawę do ustalenia stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej osoby zwracającej się o pomoc (np. orzeczenie o inwalidztwie, karty szpitalne, zaświadczenie lekarskie potwierdzające konieczność leczenia, zaświadczenie z Urzędu Gminy o stratach poniesionych w wyniku klęski żywiołowej).

Uprawnienia kombatanta

1.    Kombatanci wraz z emeryturą lub rentą otrzymują co miesiąc:

• dodatek kombatancki -   153,19 zł,
• ryczałt energetyczny -    104,77 zł,
• dodatek kompensacyjny – 22,98 zł.

2.    Korzystają z ulg taryfowych:

• 50% przy przejazdach miejskimi środkami komunikacji miejskiej,
• 37% w komunikacji krajowej przy przejazdach:

1 i 2 klasą pociągów osobowych i pośpiesznych oraz w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i

pośpieszne - na podstawie biletów jednorazowych, autobusami w komunikacji zwykłej i

przyśpieszonej - na podstawie biletów jednorazowych.

3.    Kombatanci korzystają z pierwszeństwa do:

• środowiskowej opieki socjalnej w miejscu zamieszkania ,
• uzyskania miejsc w domach pomocy społecznej,
• opieki zdrowotnej.

4.    Okresy działalności kombatanckiej zalicza się do okresów zatrudnienia, od których zależy przyznanie lub wysokość świadczeń przysługujących pracownikom od pracodawcy.

5.    Kombatantom pozostającym w zatrudnieniu przysługuje prawo do zwiększenia urlopu wypoczynkowego o 10 dni roboczych, o ile korzystają z urlopu w wymiarze nie przekraczającym 26 dni roboczych w roku.

6.    Kombatanci mogą na swój wniosek przejść na emeryturę po osiągnięciu 55 lat przez kobietę i 60 lat przez mężczyznę, jeżeli mają okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury.

7.    Rozwiązanie stosunku pracy z kombatantem w okresie 2 lat przed osiągnięciem wieku uprawniającego do wcześniejszego przejścia na emeryturę wymaga zgody starosty.

8.    Kombatantom, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

• nie posiadają prawa do żadnych świadczeń rentowych lub emerytalnych, ani prawa do uposażenia w stanie spoczynku, albo uposażenia rodzinnego,
• nie osiągają dochodów z tytułu pracy, pozarolniczej działalności gospodarczej podlegającej ubezpieczeniu społecznemu lub z tytułu rolniczej działalności gospodarczej podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu rolników,
• osiągnęły wiek dla kobiet - 55 lat, dla mężczyzn - 60 lat

przysługuje świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego oraz ryczałt energetyczny, dodatek kompensacyjny i 37% ulga taryfowa w komunikacji międzymiastowej.

Uprawnienia osoby represjonowanej

Od dnia 1 stycznia 2003 r., osoby represjonowane, zgodnie z obowiązującym brzmieniem art. 12 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach... (Dz. U. z 2002 r., Nr 42, poz.371, z późn. zm.)-tj. osobom , których inwalidztwo pozostaje w związku z pobytem w miejscach, o których mowa w art. 3 i art.4 ust.1 ustawy kombatanckiej - przysługują świadczenia pieniężne i inne uprawnienia przewidziane w przepisach ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r., Nr 9, poz.87, z późn. zm.). Prócz przysługujących uprawnień kombatanckich, osoby represjonowane, jako inwalidzi maja prawo do poniżej wymienionych udogodnień:

Ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin przewiduje dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych, prócz kombatanckich, następujący katalog świadczeń.

Renta inwalidy wojennego.

Wysokość renty zależy od stopnia inwalidztwa. Przy inwalidztwie I i II grupy renta wynosi 100% podstawy wymiaru, a przy III grupie 75% podstawy wymiaru. Do renty przysługuje dodatek pielęgnacyjny z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidzkiej lub z tytułu ukończenia 75 lat życia, a w przypadku posiadania uprawnień kombatanckich - dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny i dodatek kompensacyjny. Renta inwalidy wojennego jest swoistym odszkodowaniem za utratę zdrowia w służbie dla ojczyzny. Dlatego jej wypłata nie podlega ograniczeniom w razie osiągania przez inwalidę dochodów z pracy lub innej działalności zarobkowej. Natomiast w razie zbiegu uprawnienia do renty inwalidy wojennego i emerytury z tytułu ubezpieczenia społecznego inwalida wojenny może korzystać jednocześnie z obu świadczeń, z tym ograniczeniem, że jedno z nich (wybrane przez uprawnioną osobę) będzie w tym przypadku wypłacane w wysokości obniżonej o 50%. Renta z tytułu inwalidztwa wojennego jest zwolniona z podatku dochodowego pobieranego od osób fizycznych. Zwolnienie podatkowe dotyczy również dodatku pielęgnacyjnego. Dodatek pielęgnacyjny odpowiada wysokości dodatku przewidzianego w systemie zabezpieczenia emerytalnego pracowników, z tym że dla inwalidów wojennych I grupy jest on o 50% wyższy. Powyższe świadczenia finansowane są z budżetu państwa.

Przywileje pracownicze.

Inwalidzie wojennemu i osobie represjonowanej przysługuje oprócz przywilejów pracowniczych określonych w ustawie o kombatantach, ustawa o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz członków ich rodzin zapewnia dodatkowo szczególną ochronę stosunku pracy. Rozwiązanie lub wypowiedzenie umowy o pracę wymaga pisemnej zgody właściwego starosty i może nastąpić tylko z ważnych przyczyn, w szczególności gdy inwalida całkowicie lub w znacznym stopniu utracił zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy lub dopuszcza się naruszenia dyscypliny pracy. Takimi powodami może też być likwidacja lub upadłość zakładu pracy. Ochrona ta nie obejmuje stosunku pracy osoby, która spełnia warunki do nabycia emerytury lub, która została powołana na stanowisko kierownicze przez instytucję nadrzędną nad zakładem pracy.

Wcześniejsze emerytury.

Prawo przejścia na wcześniejszą emeryturę inwalidów osób represjonowanych jest analogiczne do przepisów określonych w ustawie o kombatantach

Uprawnienia komunikacyjne inwalidów wojennych i osób represjonowanych.

Zaliczonym do I grupy inwalidzkiej przysługuje prawo do ulgi w wysokości 78% . Inwalida wojenny osoba represjonowana, którym inwalidztwo w znacznym utrudnia stopniu poruszanie się i korzystanie z publicznych środków lokomocji, uprawnieni są do bezpłatnego otrzymania motorowego wózka inwalidzkiego albo udzielenia pomocy finansowej na częściowe pokrycie kosztu zakupu przydzielonego mu samochodu osobowego.

Inwalidom wojennym i osobom represjonowanym przysługuje prawo do bezpłatnego korzystania z odbiorników radiowych i telewizyjnych.

Opieka zdrowotna.

Ustawa  z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - (Dz. U. z 2004 r. Nr 210 , poz. 2135 z późn. zm.) stanowi dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych następujący katalog udogodnień:

• bezpłatne zaopatrzenie w leki spełniające łącznie następujące warunki:
  • oznaczenie symbolem Rp w decyzji dopuszczającej do obrotu;
  • wpisanie do Rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.(art. 46),
• prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych do wysokości limitu ceny określonego w przepisach (art. 47),
• wykonywane ambulatoryjnie świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych bez skierowania od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (art. 57 ust. 2  pkt 10).

Dokumentem potwierdzającym uprawnienia jest Legitymacja Osoby Represjonowanej, dokument wydawany na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie wydawania i anulowania legitymacji osoby represjonowanej, dokumentów wymaganych do jej wydania oraz wzoru legitymacji osoby represjonowanej (Dz. U. z 2003 r. Nr 61, poz. 539 z późn. zm.).

Uprawnienia wdowy lub wdowca po kombatancie

Wdowom lub wdowcom - emerytom i rencistom oraz osobom pobierającym uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne - pozostałym po kombatantach i innych osobach uprawnionych przysługuje:

• ryczałt energetyczny -    104,77 zł,
• dodatek kompensacyjny – 22,98 zł,
• ulga taryfowa w wysokości 37% w komunikacji krajowej przy przejazdach:

1 i 2 klasą pociągów osobowych i pośpiesznych oraz w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i

pośpieszne - na podstawie biletów jednorazowych, autobusami w komunikacji zwykłej i przyśpieszonej

- na podstawie biletów jednorazowych.

Jak uzyskać uprawnienia osoby deportowanej do pracy przymusowej

Decyzje o przyznaniu uprawnień do świadczenia pieniężnego dla osób deportowanych do pracy przymusowej wydaje Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na podstawie udokumentowanego wniosku osoby zainteresowanej.

Osoby osadzone w obozach pracy lub deportowane do pracy przymusowej otrzymują comiesięcznie świadczenie pieniężne. Jego wysokość uzależniona jest od długości trwania pracy przymusowej. Maksymalna wysokość świadczenia wynosi 153,19 zł.

Do wniosku należy dołączyć:

• wypełniony czytelnie i podpisany kwestionariusz,
• dowody potwierdzające deportację do pracy przymusowej (np. dokumenty z miejsca wykonywania pracy przymusowej; zaświadczenia właściwych instytucji, urzędów i archiwów; dowodem w sprawie mogą być również oświadczenia świadków),
• opinię wystawioną przez stowarzyszenie właściwe dla określonego rodzaju doznanych represji,
• osoby działające przez pełnomocników powinny również dołączyć odpowiednie pełnomocnictwo.

Uwaga:

• Opinie udzielane są bezpłatnie, nie ma też obowiązku zapisywania się do stowarzyszenia.
• Wszystkie kopie dokumentów powinny być poświadczone za zgodność z oryginałem. Poświadczenia może dokonać notariusz, urząd administracji rządowej lub samorządowej, upoważniony przedstawiciel stowarzyszenia kombatanckiego.