Załącznik  Nr 2

do Uchwały Nr 110/388/2010

Zarządu Powiatu Kolneńskiego

z dnia 15 listopada 2010r.

POWIATOWY PROGRAM

EDUKACYJNO – WSPIERAJĄCY

DLA OSÓB DOROSŁYCH UWIKŁANYCH

W ZJAWISKO PRZEMOCY W RODZINIE

NA LATA 2010 – 2015

KOLNO 2010 r.

PROGRAM EDUKACYJNO - WSPIERAJĄCY

DLA OSÓB DOROSŁYCH UWIKŁANYCH

W ZJAWISKO PRZEMOCY W RODZINIE

NA LATA 2010 - 2015

Spis treści:

1. Wstęp

2. Opis problemu

3. Cele programu

4. Formy pomocy

5. Metody

6. Odbiorcy programu

7. Realizatorzy

8. Przewidziany czas realizacji programu

9. Miejsce realizacji programu

10. Zakres tematyczny spotkań

11. Oczekiwane efekty

12. Monitoring i ewaluacja

1. 1. Wstęp

Do zadań Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie należy między innymi wspieranie w przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej związanej z przemocą w rodzinie, opracowywanie i realizacja programów profilaktycznych umożliwiających rodzinie dotkniętej przemocą lub inną sytuacją kryzysową przezwyciężanie trudności i prowadzenie grupy wsparcia dla osób doznających przemocy w rodzinie. Program został dostosowany do lokalnych potrzeb społecznych, jak również możliwości realizacyjnych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie. Ma za zadanie wspierać osoby uwikłane w przemoc, zmniejszając negatywne skutki traumatycznych przeżyć związanych z doznawaniem przemocy.

1. 2. Opis problemu

PRZEMOC W RODZINIE TO ZAMIERZONE I WYKORZYSTUJĄCE PRZEWAGĘ SIŁ DZIAŁANIE PRZECIW CZŁONKOWI RODZINY, NARUSZAJĄCE PRAWA I DOBRA OSOBISTE, POWODUJĄCE CIERPIENIE I SZKODY.

PRZEMOC W RODZINIE CHARAKTERYZUJE SIĘ TYM, ŻE:

1. JEST INTENCJONALNA
   Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary.
2. SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE
   W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy.
3. NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE
   Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).
4. POWODUJE CIERPIENIE I BÓL
   Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do sam

W przemocy domowej najbardziej istotna jest demonstracja i wykorzystanie siły lub władzy w sposób, który jest krzywdzący dla innych członków rodziny. Na przemoc w rodzinie można spojrzeć z perspektywy prawnej, moralnej, psychologicznej i społecznej.

Z punktu widzenia prawa przemoc w rodzinie to przestępstwo, którego odmiany określone są w różnych kodeksach i odpowiednio karane. Najczęściej stosowany artykuł 184 kodeksu karnego (w nowym k.k. art. 207*) dotyczy znęcania się fizycznego lub moralnego nad członkiem rodziny i przewiduje karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat.

Perspektywa moralna pokazuje, że dokonywanie przemocy to krzywdzenie słabszego i jest złem moralnym. Sprawca powinien podlegać sankcjom własnego sumienia i potępieniu ze strony innych ludzi. Moralna ocena przemocy powinna powstrzymywać sprawców i motywować świadków do pomagania.

Psychologiczne spojrzenie na przemoc domową zwraca naszą uwagę na cierpienie i bezradność ofiary, odsłania mechanizmy wewnętrzne i sytuacyjne sterujące przemocą oraz złożone procesy interakcji między sprawcą i ofiarą. Psychologiczne zrozumienie przemocy odgrywa podstawową rolę przy pomaganiu ofiarom w wyzwalaniu się od przemocy i w naprawianiu szkód jakie poczyniła w ich życiu.

Z perspektywy społecznej widać czynniki zawarte w obyczajach i postawach, które mogą sprzyjać przemocy lub ją usprawiedliwiać. Z drugiej strony w przeciwdziałanie przemocy mogą angażować się znaczące siły społeczne i wywierać wpływ na stan spraw publicznych. Przykładem tego jest rozwój ruchu feministycznego w USA i w innych krajach, który z pomagania bitym kobietom uczynił potężne narzędzie walki także o inne prawa kobiet.

Trudno oszacować dokładnie rozmiary przemocy domowej w Polsce. Każdego roku do sądu zgłaszanych jest zaledwie kilkanaście tysięcy spraw o znęcanie się nad rodziną, ale policja w tym czasie rejestruje około miliona tzw. "awantur w rodzinie", do których jest wzywana. Kilkanaście procent dorosłych kobiet podaje w badaniach, że zostały uderzone przez męża, a czterdzieści procent kobiet uważa, że sprawienie lania dziecku jest zwykłą metodą wychowawczą.

Przemoc jest zjawiskiem, które destrukcyjnie wpływa na strukturę rodzinną, społeczną i kulturową. Narusza wszelkie prawa i dobra osobiste, naraża na niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia oraz wywołuje cierpienie. Ofiary przemocy domowej często milczą, nie mówią nikomu o swoich krzywdach. Być może wstydzą się lub są zastraszone. Doznawanie przemocy może mieć różny charakter: fizyczny, psychiczny, seksualny, ekonomiczny. Każdy z rodzajów przemocy może mieć tragiczne skutki. Ofiary doznają nieustannego lęku, bezsilności i przygnębienia. Podlegają długotrwałemu procesowi niszczącego stresu. Ponadto zaczynają być przekonane o własnej bezradności w sytuacji, co prowadzi do zaniku motywacji do działania. Ofiara czuje się przytłoczona, przeżywanie silnego poczucia lęku i zagrożenia niejednokrotnie wyzwalać może stany regresywne.

3. Cele programu

By przeciwdziałać zjawisku przemocy w rodzinie, postanowiono utworzyć w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Kolnie, Grupę Wsparcia dla osób uwikłanych w zjawisko przemocy w rodzinie. Do realizacji spotkań  z w/w osobami niezbędny, jest długofalowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie, który realizowany będzie poprzez wyznaczone cele:

• podniesienie świadomości uczestników na temat możliwości uzyskania wszechstronnego wsparcia w zakresie przeciwdziałania przemocy;
• pobudzanie osób doznających przemocy w rodzinie, do podejmowania konstruktywnych rozwiązań mających na celu zaprzestanie przemocy;
• zwiększenie poczucia własnej wartości (rozwijanie poczucia własnych zalet, uświadomienie roli pozytywnego myślenia);
• nabywanie umiejętności poprawnej komunikacji (aktywne słuchanie, unikanie przerywania, parafrazowanie, empatia, zadawanie pytań podczas rozmowy, bycie naturalnym);
• zdobycie umiejętności zachowań asertywnych (stanowczość, umiejętność przyjmowania krytyki i pochwał, umiejętność odmawiania, umiejętność wyrażania własnych opinii, krytyki, potrzeb);
• dostarczenie uczestniczkom poczucia bezpieczeństwa, otwartości i szczerości, poprzez tworzenie sytuacji sprzyjających wyrażaniu własnych uczuć, przezwyciężanie nieśmiałości;
• dostarczenie wiedzy na temat przemocy, jej rodzajów oraz jej wpływu na życie w rodzinie, poprzez kształtowanie umiejętności podejmowania rozsądnych decyzji w sytuacji  przemocy;
• danie możliwości zastosowania metod korzystnego mówienia o sobie oraz szans na budowanie więzi z grupą;
• dostarczenie uczestniczkom okazji do wyrażenia swoich uczuć, rozładowania napięcia emocjonalnego;
• dostarczenie praktycznej wiedzy na temat skutecznego radzenia sobie ze stresem poprzez ćwiczenia relaksacyjne;
• dostarczenie wiedzy na temat uzależnień od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych.

4. Formy pracy

• zajęcia grupowe z ofiarami przemocy;
• rozmowy indywidualne z ofiarami przemocy.

5. Metody

• mini wykłady;
• ćwiczenia;
• odgrywanie scenek;
• pogadanki;
• burza mózgów;
• niedokończone zdania;
• prezentacje.

6. Odbiorcy programu

Osoby dorosłe doznające przemocy domowej z powiatu kolneńskiego.

7. Realizatorzy programu

Pracownicy Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie (psycholog, pedagog, specjaliści pracy z rodziną) oraz osoby współpracujące z terenu powiatu kolneńskiego przy realizacji programu (policjant, prawnik, pracownik socjalny, terapeuta uzależnień).

8. Przewidziany czas realizacji programu

Lata 2010 – 2015.

9. Miejsce realizacji programu.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Kolnie.

10. Źródła finansowania.

Źródłem finansowania programu będą środki własne powiatu kolneńskiego oraz dotacje celowe – środki pozabudżetowe pozyskiwane z innych źródeł.

11. Zakres tematyczny spotkań.

• Integracja.
• Przemoc - pojęcie, przyczyny, skutki.
• Jak umiejętnie radzić sobie z kryzysem związanym z przemocą?
• Poczucie własnej wartości.
• Właściwa komunikacja - skuteczne porozumiewanie się.
• Zachowania asertywne.
• Informacje odnośnie miejsc pomocowych.
• Sposoby radzenia sobie ze stresem.
• Ćwiczenia relaksacyjne.
• Przemoc - aspekt prawny.
• Uzależnienia i ich związek z doznawaniem przemocy w rodzinie.

12. Oczekiwane efekty.

• podniesienie świadomości uczestników grup wsparcia na zjawisko przemocy;
• nabycie umiejętności radzenia sobie ze stresem;
• nabycie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach;
• odzyskanie poczucia własnej wartości;
• nabycie umiejętności wyrażania własnych uczuć;
• odzyskanie poczucia bezpieczeństwa;
• nabycie umiejętności zasad poprawnej komunikacji;
• nabycie umiejętności zachowań asertywnych;
• odzyskanie równowagi psychicznej;
• nabycie umiejętności korzystania z różnorodnych form wsparcia;
• nabycie umiejętności rozpoznawania sygnałów uzależnienia od  alkoholu, substancji psychoaktywnych;
• zdobycie wiedzy na temat prawd i mitów o przemocy;
• zdobycie wiedzy na temat prawd i mitów o alkoholu i innych substancjach psychoaktywnych.

13. Monitoring i ewaluacja.

Mając na uwadze potrzebę zapewnienia skuteczności i sprawności realizacji programu - jego wdrożenie będzie wspierane poprzez monitoring, mający na celu:

• korektę odchyleń od poprawnej realizacji przyjętych celów;
• zapewnienie osiągnięcia zakładanych rezultatów.

Monitoring będzie prowadzony przez pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie, Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie i obejmuje:

• ścisłą współpracę z policją, terapeutą uzależnień, psychologiem i pedagogami – ustalenie harmonogramu wspólnych działań, dokonanie oceny realizacji programu;
• dokonanie ocen ankiet ewaluacyjnych z realizacji programu;
• przekazywanie napływających informacji oraz materiałów edukacyjno-pomocniczych do realizacji programu;
• promocję programu - ulotki, zamieszczanie w lokalnej prasie, radiu, stronie internetowej stałych informacji, gdzie można szukać pomocy, wsparcia w/w zakresie.

Procedury ewaluacji

1. Cele ewaluacji:

• uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktycznego – zbieranych przez prowadzących spotkań;
• poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji;
• określenie nastawienia uczestników do realizacji programu;
• dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu profilaktycznego;
• uzyskanie opinii od uczestników o wartości zrealizowanego programu profilaktycznego.

2. Kryteria:

• zgodność efektów programu z założonymi celami;
• zgodność celów programu z potrzebami adresatów programu i środowiska lokalnego;
• zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi do realizacji;
• zmniejszenie ilości zachowań patologicznych i ryzykownych u osób uwikłanych w zjawisko przemocy.

3. Metody zbierania informacji:

• metody bezpośrednie: obserwacja, analiza dokumentów, analiza osiągnięć uczestników programu, wywiady, rozmowy, opinie uczestników;
• metody pośrednie: ankiety, wypracowania uczestników programu, sondaże.

HARMONOGRAM SPOTKAŃ EDUKACYJNO – WSPIERAJĄCYCH

DLA OSÓB DOROSŁYCH UWIKŁANYCH W ZJAWISKO

PRZEMOCY W RODZINIE

NA LATA 2010-2015

Program edukacyjno - wspierający dla osób dorosłych uwikłanych w zjawisko przemocy w rodzinie nastawiony jest na działalność w latach 2010-2015. Może ulegać modyfikacji podczas realizacji oraz w wyniku monitoringu i ewaluacji..