Załącznik  Nr 1

do Uchwały Nr 110/388/10

Zarządu Powiatu Kolneńskiego

z dnia 15 listopada 2010r.

POWIATOWY PROGRAM

PROFILAKTYCZNO – EDUKACYJNY

DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

W RODZINACH ZAGROŻONYCH

PRZEMOCĄ W RODZIONIE

NA LATA 2010 – 2015

KOLNO 2010 r.

PROGRAM PROFILAKTYCZNO - EDUKACYJNY

DLA DZIECI I MŁODZIEŻY W RODZINACH ZAGROŻONYCH PRZEMOCĄ W RODZINIE

NA LATA 2010-2015

Spis treści:

1. Wprowadzenie.

2. Główne cele programu.

3. Metody.

4. Formy pomocy.

5. Organizacja działań:

- koordynator programu;

- realizatorzy;

- adresaci programu;

- partnerzy programu;

- miejsce realizacji programu;

- przewidziany czas realizacji programu;

- źródła finansowania programu.

6. Zadania profilaktyczno – edukacyjne programu.

7. Spodziewane efekty.

8. Monitoring i ewaluacja.

1. Wprowadzenie.

Program został dostosowany do lokalnych potrzeb społecznych, jak również możliwości realizacyjnych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie. Nadaje szczególny priorytet profilaktyce  i edukacji zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży, w tym przemocy rówieśniczej.

Zakłada również kontynuację działań o charakterze informacyjno-edukacyjnym.

Będzie realizowany przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie we współpracy z partnerami zewnętrznymi z powiatu kolneńskiego, w szczególności:

- szkołami i placówkami oświaty i wychowania,

- Komendą Powiatową Policji,

- organizacjami pozarządowymi,

- specjalistycznymi placówkami służby zdrowia, w tym Poradnią Terapii Uzależnień od  Alkoholu i Współuzależnienia,

- osobami fizycznymi i podmiotami gospodarczymi realizującymi zadania w dziedzinie przemocy i uzależnień.

Założenia teoretyczne programu - wprowadzenie

Głównym założeniem programu są działania profilaktyczne mające na celu udzielanie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie.

Dzieci wychowujące się w rodzinach gdzie występuje przemoc narażone są na dwa rodzaje niszczących doświadczeń. Pierwsze dotyczy dzieci, które są bezpośrednimi ofiarami przemocy, drugie zaś dzieci, które są świadkami przemocy np. ojca wobec matki dziecka. Na podwójne niebezpieczeństwo narażone są dzieci, które same doświadczają przemocy i są jej świadkami. Wiele dzieci bezpośrednio staje się ofiarami przemocy gdy próbuje powstrzymać sprawcę.

Najbardziej widocznymi i oczywistymi skutkami przemocy są obrażenia cielesne. Nie powinno być trudności z ich rozpoznaniem. Należy jednak pamiętać, że znacznie bardziej niszczące od urazów fizycznych są skutki psychiczne doświadczanej przemocy. Dziecko żyjące w stanie ciągłego zagrożenia pozbawione jest niezbędnego do prawidłowego rozwoju poczucia bezpieczeństwa, miłości i zaufania.

Dziecko używane bywa jako „karta przetargowa” w rodzinnych konfliktach. Krzywdzone dzieci czują się opuszczone, winne, mniej wartościowe, bezsilne, nieakceptowane, odrzucone. Ukochane osoby, na które dziecko jest zdane i od których zależy całe jego życie, stają się dla niego źródłem lęku, niepewności. Następuje zaburzenie postrzegania i rozumienia świata – jednego dnia rodzic mówi, że kocha, drugiego bezlitośnie katuje, potem kupuje drogie prezenty, a za chwilę wrzeszczy i obraża.

Psychologiczna presja i ciągłe napięcie może być przyczyną wielu chorób psychosomatycznych takich jak np. bóle głowy, bóle żołądka, problemy z jedzeniem, trudności z nauką, koszmary senne, nocne moczenia.

Dzieci krzywdzone, maltretowane, wykorzystywane seksualnie nie chcą opowiadać o swoich doświadczeniach. Uważnie obserwując dziecko w szkole, nauczyciel, pedagog czy wychowawca klasy może wykryć przypadki znęcania się nad nim. Lękliwość w stosunku do dorosłych, oczekiwanie kary nawet za błahostki, gwałtowne uchylanie się w odpowiedzi na gest, wybuchy płaczu, trudności w kontrolowaniu emocji, brak koncentracji, obojętność na cierpienie swoje i innych dzieci, niechęć do zabawy, unikanie kontaktu, apatia, ale także zachowania agresywne, buntownicze mogą oznaczać, że dziecko jest ofiarą przemocy w rodzinie.

Przemoc fizyczna to użycie siły, którego rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie. Dzieci bite i maltretowane często są poranione w miejscach zakrytych ubraniem. Można zaobserwować blizny, siniaki, złamania, powyrywane włosy, ślady uderzeń i skaleczeń, otarcia skóry na klatce piersiowej, plecach, pośladkach, tylnych częściach nóg, w okolicach genitaliów; małe ślady oparzeń papierosowych na podeszwach stóp, dłoniach, pośladkach, rozległe oparzenia np. na klatce piersiowej; rany twarzy u niemowląt i małych dzieci, a także złamania i zwichnięcia oraz inne nietypowe dla danego wieku obrażenia mogą wskazywać na rzucanie, uderzanie czy potrząsanie. U dzieci potrząsanych mogą też występować rozlegle ogniska krwotoczne w siatkówce. Dzieci bite, rzucane, potrząsane mogą mieć także liczne obrażenia wewnętrzne.

Obrażenia, które możemy zaobserwować na ciele maltretowanych dzieci rodzice często tłumaczą niezwykłą zdolnością dzieci do ulegania wypadkom. Niechętnie zgłaszają się do lekarzy czy po pomoc medyczną, unikają wyjaśniania okoliczności powstania obrażeń lub robią to nieprzekonywująco, są nadmiernie ostrożni i zalęknieni lub agresywni słownie.

Przemoc emocjonalna jest bodaj najpowszechniej stosowaną formą przemocy wobec dzieci. Współwystępuje także z innymi formami przemocy. Przemoc emocjonalna prowadzi do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej osoby. Typowe zachowania to: odrzucanie, izolowanie, ignorowanie, wyszydzanie, upokarzanie, ciągłe krytykowanie, terroryzowanie, zmuszanie do wysiłku przekraczającego możliwości dziecka, pozbawianie form kontaktu potrzebnych do prawidłowego rozwoju dziecka.

Objawy: ciągłe nerwowe napięcie, zaburzenia mowy, zaburzenia snu, bóle głowy, brzucha, moczenie się, rozdrażnienie, stale poczucie winy, tiki, depresja, lęk, częste kłamstwa, zamknięcie się w sobie, ugrzecznione zachowania.

Zaniedbanie to ciągłe nie zaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka. Objawami zaniedbania są: ciągły głód, niedożywienie, niska waga, brudne włosy, niewłaściwe i/lub brudne ubranie, objawy braku opieki medycznej, brak uwagi i zainteresowania ze strony opiekunów.

Jedną z najtrudniejszych do ujawnienia form przemocy wobec dzieci jest wykorzystywanie seksualne. Mówimy o nim wtedy, gdy dorosły traktuje dziecko jak obiekt seksualny i posługuje się nim w celu zaspokojenia swoich potrzeb. Wykorzystywaniem seksualnym są nie tylko analne, oralne czy genitalne stosunki płciowe, czy ich usiłowanie, a także dotykanie narządów płciowych, masturbacja, obnażanie się w obecności dziecka, czy zmuszanie do oglądania pornografii, itp.

Ofiarami przemocy seksualnej padają zarówno dziewczynki, jak i chłopcy. Do wykorzystania seksualnego dochodzi zazwyczaj bez użycia siły. Sprawca – zwykle dobrze dziecku znany – uwodzi je, przekupuje, wywiera presję posługując się autorytetem i zmusza do milczenia. „Wiesz kochanie, to będzie nasza wspólna, największa tajemnica, nikt nie może się dowiedzieć”, „Jeśli mnie zdradzisz, to przyjdzie policja i przez ciebie trafię do więzienia”, „i tak nikt ci nie uwierzy”, „jeśli się nie zgodzisz zrobię to z twoją małą siostrzyczką”.

Często się zdarza, że matka wie o całej sprawie lub podejrzewa, a jednak milczy czy wręcz zaprzecza, bowiem boi się przemocy ze strony sprawcy, rozpadu rodziny, pozostania bez środków do życia, że będzie jeszcze gorzej. Dziecko nie wyjawia tajemnicy bojąc się wstydu, odrzucenia, ukarania i tego, że nikt mu nie uwierzy. Sprawca zwykle jest w pobliżu dziecka i może kontrolować jego zachowanie i zniweczyć wszelkie próby ujawnienia sekretu.

Wbrew panującemu powszechnie przekonaniu sprawcami wykorzystywania seksualnego dzieci bywają również kobiety – matki, konkubiny, siostry, babcie, a także przyjaciółki rodziny.

Zachowanie dziecka może być sygnałem, że jest ono ofiarą napastowania seksualnego. Często obserwuje się regres w rozwoju, np. powrót do ssania palca lub smoczka, jak również wszelkie zachowania lękowe, np. dziecko boi się zostać samo, boi się położyć do łóżka, unika dotykania, boi się ciemności, unika sytuacji, w której trzeba się rozebrać, np. na lekcji gimnastyki lub na basenie. Dziecko może przejawiać nieadekwatne do swojego wieku zainteresowanie seksem, pobudzenie, może odtwarzać swoje doświadczenia w kontakcie z innymi, np. podczas zabawy może dotykać genitaliów innych dzieci.

Dziecko – ofiara wykorzystywania seksualnego czuje się głęboko napiętnowane, naznaczone, często izoluje się od otoczenia, ma trudności w nawiązaniu kontaktów z innymi ludźmi, czuje się gorsze, panicznie boi się, że ktoś pozna jego tajemnicę, nie potrafi wyrażać swoich uczuć, swoich potrzeb, ma zaburzoną tożsamość, często cierpi też na różne dolegliwości somatyczne. W skrajnych przypadkach dziecko może podjąć próby samobójcze.

Podobne zachowania mogą być oczywiście wynikiem innych urazów, ale trzeba się im przyjrzeć także pod kątem ewentualności wykorzystywania seksualnego.

Stosowanie wobec dzieci różnych form przemocy łamie ich podstawowe prawa (gwarantowane przez akty międzynarodowe) i ten właśnie aspekt zjawiska staje się współcześnie podstawową motywacją do przeciwdziałania mu. Dzisiejsze argumentacje nie kładą już nacisku na fakt szkodliwości rozwojowych doznawania przez dzieci przemocy, jak i występowania późniejszych zaburzeń funkcjonowania społecznego, emocjonalnego i zawodowego, wynikłych z takich doświadczeń (tego typu argumentacje w centrum zainteresowania i jako główną wartość stawiają społeczeństwo i jego pomyślność, a nie konkretne dziecko), ale na konieczność poszanowania i ochrony praw dziecka jako pełnoprawnych obywateli społeczeństw demokratycznych.

Przemoc wobec dzieci stanowi niewątpliwie problem społeczny, jest szkodliwa w sensie jednostkowym i indywidualnym, występuje stosunkowo często, a zdaniem niektórych niemal powszechnie, oraz mobilizuje społeczeństwa do organizowania reakcji – interwencji społecznych w walce ze zjawiskiem.

29 lipca 2005 roku Sejm uchwalił ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która zainicjowała nowy etap w polskich działaniach służących pomaganiu ofiarom przemocy i zmniejszaniu rozmiarów tego zjawiska. Ustawa, tworząc prawne zobowiązania do prowadzenia przeciwdziałania przemocy w rodzinach na wszystkich szczeblach administracji rządowej i samorządowej, jest cennym wsparciem dla dotychczasowych wysiłków. Jednak to, czy jej zapisy przekształcą się w fakty, w dużym stopniu zależy od nas wszystkich.

Największym wyzwaniem, przed którym stoimy w naszym kraju jest niska wykrywalność i mała skuteczność przeciwdziałania przemocy wobec dzieci ze strony rodziców i opiekunów. Nie ulega wątpliwości, że przemoc doznawana w dzieciństwie tworzy fundamenty pod wszelkie inne formy przemocy i przynosi najwięcej dotkliwych i długotrwałych szkód. Rozpoznawanie przemocy wobec dzieci jest bardzo trudne a jeszcze trudniejsze jest podejmowanie interwencji z zewnątrz oraz uzyskiwanie akceptacji społecznej dla zorganizowanych działań w tym zakresie.

Nowelizacja ustawy z dnia 10 czerwca 2010r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nakłada na powiat takie między innymi zadanie, jak opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie.

Niniejsze opracowanie to program zajęć profilaktycznych i terapeutycznych z zakresu przemocy fizycznej i psychicznej. Zajęcia są kierowane do dzieci i młodzieży – potencjalnych ofiar przemocy domowej.

2. Główne cele programu.

• danie ofiarom przemocy możliwości współpracy i nawiązywania kontaktów z rówieśnikami;
• nauka pozytywnej komunikacji z innymi;
• umożliwienie odreagowania i zrozumienia swoich uczuć;
• uczenie umiejętności asertywnych zachowań – odmawiania, proszenia o pomoc, obrony siebie, wyrażanie własnego zdania itp.;
• dowartościowanie, odbudowanie poczucia własnej wartości;
• pobudzanie twórczej aktywności i inicjatywy dzieci, rozwój wrażliwości i akceptacji;
• przeciwdziałanie czynnikom szkodliwym dla zdrowia ( stres, przemoc, alkohol, nikotyna i narkotyki );
• działania edukacyjne i informacyjne na temat zjawiska przemocy –

objawy, skutki i przeciwdziałanie;

• dostarczanie informacji potrzebnych do sprawowania kontroli nad ryzykownymi zachowaniami związanymi z alkoholem i innymi substancjami psychoaktywnymi;
• przedstawienie sytuacji i problemów rodziny alkoholika – sprawcy przemocy z naciskiem na spojrzenie dziecka (współuzależnienie).

3. Metody.

• uczenie się przez doświadczenie: zadaniowa, zabawowa, burza mózgów, pojęciowa, niedokończone zdania, pogadanka;
• odgrywanie scenek;
• projekcja filmów edukacyjnych;
• zajęcia warsztatowe, psychoedukacyjne, mini wykłady, wykłady z elementami ćwiczeń;
• prezentacje;
• ankieta.

4. Formy pomocy.

• włączenie dzieci  i młodzież  w aktywność grupową;
• indywidualne rozmowy z uczestnikami programu zgłaszającymi problemy;
• rozmowy z rodzicami , prawnymi opiekunami uczestników programu według zaistniałych potrzeb podczas realizacji programu.

5. Organizacja działań.

KOORDYNATOR PROGRAMU: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie.

REALIZATORZY PROGRAMU: Pracownicy Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w PCPR w Kolnie: pedagog, specjaliści pracy z rodziną, psycholog, osoby współpracujące przy realizacji programu z terenu powiatu kolneńskiego.

ADRESACI PROGRAMU: Dzieci i młodzież w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie na terenie powiatu kolneńskiego.

PARTNERZY PROGRAMU: Szkoły i placówki oświaty i wychowania, Komenda Powiatowa Policji, organizacje pozarządowe, specjalistyczne placówki służby zdrowia, w tym Poradnia Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnienia, osoby fizyczne i podmioty gospodarcze realizujące zadania w dziedzinie przemocy i uzależnień z terenu powiatu kolneńskiego.

MIEJSCE REALIZACJI PROGRAMU: Szkoły na terenie powiatu kolneńskiego, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie.

PRZEWIDYWANY CZAS REALIZACJI PROGRAMU: Lata  2010-2015.

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU: Źródłem finansowania programu będą środki własne powiatu kolneńskiego oraz dotacje celowe – środki pozabudżetowe pozyskiwane z innych źródeł.

6. Zadania profilaktyczno – edukacyjne programu.

6.1 Zadanie - INTEGRACJA

6.1.1 Działanie - „Tworzymy naszą grupę.”

CELE:

- integrowanie grupy,

- wzajemne poznanie się dzieci,

- tworzenie sytuacji sprzyjających wyrażaniu własnych uczuć, przezwyciężanie nieśmiałości,

- kształcenie i rozwijanie umiejętności komunikowania się,

- zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa i akceptacji,

- przyjazne współdziałanie w grupie.

6.2 Zadanie - UCZUCIA

6.2.1 Działanie - „Moi najbliżsi.”

CELE:

- uświadomienie dzieciom kto jest im bliski, na kogo mogą liczyć,

- stworzenie klimatu bezpieczeństwa i zaufania,

- ustalanie reguł,

- budowanie więzi z grupą,

- ukazywanie pozytywnych cech osobowości.

6.2.2 Działanie - „Poznajemy i nazywamy uczucia.”

CELE:

- uświadomienie dzieciom, co to są uczucia,

- zapoznanie z różnymi rodzajami uczuć,

- uczenie rozpoznawania uczuć i nazywanie oraz ujawnianie ich w różnych sytuacjach,

- uświadomienie dzieciom jak można radzić sobie ze wstydem oraz jego przeżywaniem,

- uświadomienie dzieciom, że wstyd utrudnia życie,

- dostarczanie dzieciom poczucia bezpieczeństwa, otwartości i szczerości.

6.3 Zadanie - POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI

6.3.1 Działanie - „Jestem kimś.”

CELE:

- wyciszanie przykrych stanów emocjonalnych dziecka,

- uzewnętrznianie uczuć poprzez wypowiedzi słowne i plastyczne,

- podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez doświadczanie sukcesu w nowych sytuacjach,

- nawiązywanie kontaktów społecznych,

- ukazywanie tego, co w dziecku dobre,

- poznawanie mocnych stron poszczególnych osób,

- wzmocnienie poczucia własnej wartości.

6.4 Zadanie - AGRESJA – WYRAŻANIE ZŁOŚCI

6.4.1 Działanie - „Złościsz mnie, gdy…”

CELE:

- poznanie przyczyn zachowań agresywnych,

- ja i moja złość – dlaczego zachowuję się agresywnie,

- nauka wyrażania swojej złości,

- jak bronić się przed agresywnymi zachowaniami.

6.5 Zadanie - KOMUNIKACJA

6.5.1 Działanie - „Uczymy się efektywnie komunikować.”

CELE:

- poznanie istoty procesu komunikacji,

- nauka udzielania informacji zwrotnych,

- uświadomienie istnienia barier komunikacyjnych,

- zapoznanie z rodzajami komunikacji ( jedno i dwustronnej ),

- komunikacja werbalna, niewerbalna.(mowa ciała).

6.5.2 Działanie - „Nie mów „Ty” – mów „Ja”.”

CELE:

- nauka porównywania komunikatów „ja” i komunikatów „ty” i opisanie różnic między nimi,

- rozpoznanie trzech części komunikatu „ja”,

- ćwiczenie formułowania komunikatu „ja”.

6.6 Zadanie - ASERTYWNOŚĆ

6.6.1 Działanie - „Nauka asertywnych zachowań wobec innych.”

CELE:

- co to znaczy być asertywnym ( mówienie NIE ),

- poznanie własnej osoby ( praw, potrzeb, granic, umiejętności ),

- jak podejmować decyzje,

- namawianie i odmawianie ( mówienie NIE ).

6.7 Zadanie - EDUKACJA

6.7.1 Działanie - „ Radzimy sobie w sytuacjach przemocy. ”

CELE:

- dostarczenie wiedzy na temat przemocy oraz jej wpływu na życie w rodzinie,

- rodzaje przemocy i sposoby jej wyrażania,

- jak się zachować, gdy ktoś stosuje przemoc,

- czym się różni przemoc od agresji.

6.7.2 Działanie - „Moje zdrowie – mój skarb.”

CELE:

-wyrobienie nawyku troski i poszanowania zdrowia własnego jak i innych,

- uświadomienie i poszerzenie wiedzy dzieci i młodzieży o szkodliwości palenia tytoniu, spożywania alkoholu, zażywania narkotyków oraz ich negatywnym wpływie na organizm człowieka.

6.7.3 Działanie - „Pułapka alkoholu.”

CELE:

- dostarczenie wiadomości o tym, jak nadużywanie alkoholu może przekształcić się w uzależnienie i kogo dotyka najbardziej,

- zapoznanie z podstawowymi mechanizmami uzależnienia i sposobami leczenia go,

- przekazanie wiedzy na temat prawd i mitów o alkoholu,

- przedstawienie sytuacji i problemów rodziny alkoholika z naciskiem na spojrzenie dziecka (współuzależnienie).

6.7.4 Działanie - „Mediacja rówieśnicza.”

CELE:

- rozwiązywanie konfliktów metodą mediacji,

- przećwiczenie siedmiostopniowej mediacji rówieśniczej,

- rozpoznawanie strony silnej i słabej w konflikcie,

- rozpoznawanie problemu każdego z uczestników sytuacji konfliktowej,

- zadawanie otwartych pytań, które pomogą zdefiniować problem,

- znajdywanie najlepszego rozwiązania,

- opisanie sytuacji konfliktowej, w której potrzebna była pomoc osoby trzeciej – mediatora.

6.7.5 Działanie - „Dziękuję… nie biorę !”, „Dziękuję… nie piję !”

CELE:

- uświadomienie przyczyn sięgania po narkotyki i alkohol,

- poznanie skutków oddziaływania narkotyków i alkoholu na organizm człowieka,

- wskazywanie argumentów przemawiających za i przeciw zażywaniu środków uzależniających,

- poznanie form odmowy, gdy ktoś zachęca do picia i brania narkotyków (asertywność).

6.7.6 Działanie - „Zgodnie z prawem i bezpiecznie.”

CELE:

- zapoznanie z podstawami prawnymi działań policji i sądu w przypadku agresji i przemocy nieletnich,

- uświadomienie, jakie sytuacje i zachowania stanowią zagrożenie i w jaki sposób unikać tych zagrożeń,

- zapobieganie uzależnieniom, propagowanie zdrowego stylu życia,

- kształtowanie właściwych postaw wobec norm prawnych, uczenie odpowiedzialności za własne postępowanie,

- rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych,

- uczenie aktywnego i bezpiecznego spędzania czasu wolnego.

7. Spodziewane efekty.

Oto kilka szczególnych korzyści, jakie przynieść może dzieciom i młodzieży uczestnictwo w spotkaniach profilaktyczno – edukacyjnych:

• złagodzenie poczucia izolacji i tajności;
• poczucie akceptacji, identyfikacji i złagodzenie wrażenia, iż jest się „innym” lub „złym”;
• pogłębienie zrozumienia samego siebie poprzez zrozumienie innych członków grupy;
• nowe doświadczenie wzajemnego szacunku, zaufania, empatii i intymności;
• rozwój umiejętności komunikacyjnych;
• okazja do obserwowania, nabywania umiejętności i dzielenia się nimi oraz wyrażania uczuć i radzenia sobie z nimi;
• postrzeganie siebie jako osoby zdolnej do zaoferowania czegoś innym, do czerpania z własnych negatywnych doświadczeń w celu udzielania pomocy i wsparcia innym członkom grupy;
• umiejętność motywowania i wspierania do pracy w grupach, w tym umiejętność współdziałania w zespołach;
• otwartość na pomysły, pozytywne myślenie i wzajemne wsparcie;
• umiejętność znalezienia wspólnych zainteresowań;
• duże zaangażowanie w swoją pracę i zdobywanie nowych wiadomości i umiejętności rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy, agresji;
• podniesienie poziomu samooceny i poczucia własnej wartości;
• zdobycie wiadomości na temat zjawiska przemocy tj., przyczyny i skutki, przeciwdziałanie;
• zdobycie wiadomości na temat szkodliwości palenia tytoniu, nadużywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, przyczyny i skutki, przeciwdziałanie;
• zdobycie wiadomości na temat prawnych skutków stosowania przemocy, nadużywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych;
• umocnienie: doświadczanie poczucia solidarności i siły płynącego z przynależności do grupy. Środowisko grupy pozwala również jej członkom odczuć większą równość, kontrolę i wzajemność, aniżeli jest to możliwe w terapii indywidualnej.

8. Monitoring i ewaluacja.

Mając na uwadze potrzebę zapewnienia skuteczności i sprawności realizacji programu - jego wdrożenie będzie wspierane poprzez monitoring, mający na celu:

• korektę odchyleń od poprawnej realizacji przyjętych celów;
• zapewnienie osiągnięcia zakładanych rezultatów.

Monitoring będzie prowadzony przez pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kolnie, Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie i obejmuje:

• współpracę ze szkołami - obserwacja, jak przebiega realizacja programu;
• współpracę z policją, terapeutą uzależnień, psychologiem i pedagogami – ustalenie harmonogramu wspólnych działań, dokonanie oceny realizacji programu;
• O dokonanie ocen ankiet ewaluacyjnych z realizacji programu;
• O przekazywanie napływających informacji oraz materiałów edukacyjno-pomocniczych do realizacji programu;
• O promocję programu – drukowanie ulotek, zakup broszur, zamieszczanie w lokalnej prasie stałych informacji, gdzie można szukać pomocy, itp.

Procedury ewaluacji

1. Cele ewaluacji:

• uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktycznego – zbieranych przez prowadzących zajęcia;
• poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji;
• określenie nastawienia uczestników (dzieci i młodzieży) do realizacji programu;
• dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu profilaktycznego;
• uzyskanie opinii od uczestników o wartości zrealizowanego programu profilaktycznego.

2. Kryteria:

• zgodność efektów programu z założonymi celami;
• zgodność celów programu z potrzebami adresatów programu i środowiska lokalnego;
• zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi do realizacji;
• zmniejszenie ilości zachowań patologicznych i ryzykownych u dzieci i młodzieży.

3. Metody zbierania informacji:

• metody bezpośrednie: obserwacja, analiza dokumentów szkolnych, analiza osiągnięć dzieci i młodzieży, wywiady, rozmowy, opinie uczestników;
• metody pośrednie: ankiety, wypracowania dzieci i młodzieży, sondaże.

Myśląc o tym, co już udało się osiągnąć, a co nadal jeszcze jest przed nami, należy przypomnieć 6 zasad etycznych zawartych w „ Polskiej deklaracji” z 1995roku, z nadzieją, że zawarte w niej idee, będą nas motywować i wspierać w tym, co jest jeszcze do zrobienia:

- Każdy człowiek ma prawo do życia w środowisku rodzinnym wolnym od przemocy, która jest naruszeniem praw i dóbr osobistych.

- Człowiek doświadczający przemocy nie może być za nią obwiniany.

- Dzieci i młodzież mają prawo do wzrastania w bezpiecznym środowisku wolnym od przemocy, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić.

- Każdy człowiek doświadczający przemocy ma prawo do pomocy prawnej, socjalnej, psychologicznej i medycznej bez naruszania jego godności osobistej.

- Każdy człowiek ma prawo do wiedzy potrzebnej do radzenia sobie z przemocą w rodzinie.

- Każdy człowiek ma prawo do przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

HARMONOGRAM ZAJĘĆ PROFILAKTYCZNO – EDUKACYJNYCH

DLA DZIECI I MŁODZIEŻY W RODZINACH

ZAGROŻONYCH PRZEMOCĄ W RODZINIE

NA LATA 2010-2015

Program profilaktyczno – edukacyjny dla dzieci i młodzieży w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie nastawiony jest na działalność w latach 2010-2015. Może ulegać modyfikacji podczas realizacji oraz w wyniku monitoringu i ewaluacji..